خوردن جگر در بارداری
خوردن جگر در بارداری یکی از موضوعات مهم در بارداری است. بسیاری از افراد و مادران باردار علاقه به خوردن جگر گوسفند در بارداری یا خوردن جگر مرغ در بارداری دارند. جگر به دلیل داشتن مواد مغذی فراوانس همچون آهن، ویتامین A و B12، به‌عنوان یک ماده غذایی پرخاصیت و غنی شناخته میشود. اما مصرف آن در بارداری بحث برانگیز است. شاید شما هم شنیده باشید که مصرف جگر در بارداری مضر است و میتواند تاثیر سوء بر سلامت مادر و جنین داشته باشد.
مادرانی که در کلاس آمادگی زایمان و تغذیه بارداری شرکت میکنند درباره نحوه مصرف و مقدار مجاز مصرف جگر در دوران بارداری به ویژه در سه ماهه اول، ماه چهارم، پنجم و حتی در ماه نهم بارداری سوال میکنند. در این مقاله مهر ماد میخواهیم به صورت تخصصی برای مادران باردار به بررسی این موضوع بپردازیم که بالاخره میتوانند در بارداری جگر بخورند یا خیر؟
خواص جگر برای زنان باردار
- منبع غنی از آهن
جگر سرشار از آهن هم است. آهن “هم” در بدن بهتر از آهن “غیر هم” جذب میشود. این موضوع میتواند برای زنان بارداری که دچار کم خونی و کمبود آهن هستند مفید باشد. - تامین ویتامین B12
ویتامین B12 در جگر به میزان زیادی وجود دارد. ویتامین ب ۱۲ موجود در جگر میتواند به رشد سیستم عصبی جنین و تولید گلبولهای قرمز کمک شایانی کند. - پروتئین بالا
جگر مقدار زیادی پروتئین دارد و پروتئین موجود در آن برای رشد و تکامل جنین ضروری است.
فواید و خواص جگر
جگر یکی از مغذی‌ترین مواد غذایی است که میتواند فواید زیادی برای بدن انسان داشته باشد. برخی از مهمترین فواید جگر را در ادامه بررسی میکنیم:
- منبع غنی آهن
جگر حاوی مقدار زیادی “آهن هم” (Heme Iron) است. آهن “هم” در بدن بهتر از آهن “غیر هم” جذب میشود. این ویژگی باعث میشود جگر برای پیشگیری و درمان کمخونی و فقر آهن بسیار مفید باشد. - سرشار از ویتامین A
جگر دارای مقادیر بالایی از ویتامین A است که برای تقویت سیستم ایمنی، سلامت پوست و چشم ها و رشد سلولی ضروری است.(همین ویتامین آ بالا در بارداری میتواند خطرناک باشد.) - افزایش انرژی و رفع خستگی
به دلیل وجود ویتامین‌های گروه B، به ویژه ویتامین B12، جگر میتواند به افزایش انرژی، کاهش خستگی و بهبود عملکرد سیستم عصبی کمک کند. - تقویت سیستم ایمنی بدن
جگر حاوی زینک و سلنیوم است که میتواند در تقویت سیستم ایمنی بدن و مقابله با عفونت‌ها نقش مهمی ایفا کند. - حفظ سلامت مغز و بهبود عملکرد شناختی
وجود ویتامین‌های گروه B، به‌ویژه B6 و B12 موجود در جگر گوسفندی و مرغ به بهبود عملکرد مغز، افزایش تمرکز و کاهش خطر بیماری های عصبی مانند آلزایمر کمک میکند. - تقویت سلامت استخوان‌ها
جگر سرشار از ویتامین D و فسفر است که برای تقویت استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان مفید هستند. - بهبود عملکرد قلب و عروق
مقادیر مناسب فولات، آهن و ویتامین B12 موجود در جگر میتوانند به تولید گلبولهای قرمز خون کمک کرده و از کمخونی و مشکلات قلبی جلوگیری کنند. - حفظ سلامت پوست و مو
وجود ویتامین‌های A، B و روی در جگر به سلامت پوست و مو کمک کرده و از ریزش مو و پیری زودرس جلوگیری میکند. - افزایش حجم عضلات و بهبود عملکرد ورزشی
به دلیل پروتئین بالا و اسیدهای آمینه ضروری، جگر یک گزینه عالی برای ورزشکاران و بدنسازان محسوب میشود، زیرا به رشد و ترمیم عضلات کمک میکند.
با این همه فواید شگفت انگیز آیا شما در بارداری میتوانید جگر بخورید؟ عجله نکنید و مزایا و معایب مصرف جگر در بارداری را نیز در ادامه ببینید.
خوردن جگر گوسفند در بارداری
همانطور که گفتیم جگر گوسفند یکی از منابع غنی آهن، ویتامین A و پروتئین است. این ماده غذایی میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش سطح انرژی در دوران بارداری کمک کرده و مزایای بسیاری داشته باشد. اما با وجود فواید آن، در دوران بارداری مصرف جگر گوسفند توصیه نمیشود و یکی از غذاهایی است در دوران بارداری منع مصرف دارد.
از آنجا که جگر گوسفندی حاوی مقادیر بالای ویتامین A میباشد، بیش از مقدار مجاز مصرف جگر در بارداری ممکن است منجر به بروز مشکلاتی مانند مسمومیت با ویتامین A شود.مصرف زیاد جگر در بارداری میتواند باعث بروز نقایص مادرزادی در جنین شود.
همچنین از دیگر علت های منع مصرف جگر گوسفندی در دوران بارداری این است که این عضو بدن ممکن است حاوی مقادیر زیادی کلسترول باشد که در صورت مصرف زیاد میتواند به مشکلات قلبی و عروقی برای مادر منجر شود. در نتیجه مصرف جگر گوسفند باید در حد معقولی باشد و بهتر است زنان باردار از مصرف آن به صورت روزانه خودداری کنند.
خوردن جگر مرغ در بارداری
خوردن جگر مرغ در بارداری یکی دیگر از انتخابهای غذایی است که ممکن است مورد توجه قرار گیرد. جگر مرغ برخلاف جگر گوسفند، مقادیر پایین تری از ویتامین آ دارد و میتواند گزینه امن تری برای مادران باردار باشد. این جگر حاوی مواد مغذی همچون آهن، زینک، پتاسیم، پروتئین و ویتامین B12 است و میتواند فواید زیادی برای مادر داشته باشد و به تقویت انرژی و سلامتی مادر کمک کند.
با این حال، مصرف جگر مرغ در بارداری نیز همچون جگر گوسفندی جزو ممنوعیات بارداری است و توصیه میشود این ماده غذایی نیز در دوران حاملگی مصرف نشود. در ادامه چند دلیل برای منع مصرف جگر مرغ در تمامی افراد ذکر میکنیم:
- تجمع سموم و آنتی‌بیوتیک‌ها
- نامناسب برای برخی بیماری‌ها
- میزان بالای کلسترول
جگر به دلیل نقش آن در تصفیه خون، به ویژه در مرغها ممکن است حاوی مقادیر قابل توجهی از آنتی بیوتیک ها و سایر سموم محیطی باشد. این ترکیبات اغلب از طریق تغذیه و داروهایی که به مرغ ها داده میشود وارد بدن آنها شده و در نهایت در جگر تجمع پیدا میکنند. مصرف مداوم و بیش از مقدار مجاز جگر مرغ میتواند منجر به ورود این مواد مضر به بدن انسان شود که در طولانی مدت ممکن است اثرات منفی بر سلامت داشته باشد.
توجه داشته باشید در صورتی که جگر مرغی که مصرف میکنید کاملا ارگانیک است یا خودتان آن را پرورش داده اید و از آنتی بیوتیک برای آنها استفاده نکرده اید خطر آلودگی آنتی بیوتیکی آن وجود نخواهد داشت.
علاوه بر این افرادی که بیماری‌هایی همچون بیماریهای قلبی-عروقی، چربی خون بالا یا نقرس مبتلا هستند، باید در مصرف جگر مرغ احتیاط کنند. جگر مرغ حاوی ترکیباتی است که میتواند سطح اسید اوریک خون را افزایش دهد و در نتیجه علائم نقرس را تشدید کند. همچنین، افرادی که کلسترول بالایی دارند یا در معرض بیماریهای قلبی هستند، با وجود فواید بسیار جگر باید جگر مرغ را در رژیم غذایی خود محدود کنند تا از افزایش سطح چربی های مضر در خون جلوگیری شود.
یکی دیگر از مشکلات مصرف جگر مرغ، میزان کلسترول بالای آن است. جگر مرغ و گوسفند به طور طبیعی حاوی کلسترول زیادی است که مصرف مداوم و بیش از حد آن میتواند به افزایش کلسترول خون منجر شود. افزایش سطح کلسترول به مرور زمان خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و انسداد عروق را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، توصیه میشود افرادی که سابقه مشکلات قلبی دارند یا در معرض خطر بیماریهای قلبی هستند، میزان مصرف جگر مرغ را به حداقل برسانند و در صورت مصرف، آن را در یک رژیم غذایی متعادل و کنترل شده قرار دهند.
همچنین در دوران بارداری حتما باید از مصرف جگر مرغ خام یا نیم پز پرهیز کرد. چرا که ممکن است باکتریها یا انگل هایی که خطراتی برای سلامت مادر و جنین دارند، در آن وجود داشته باشند. بنابراین بهتر است جگر مرغ به طور کامل پخته شده و در حد متعادل مصرف شود.
مقدار مجاز مصرف جگر در بارداری
مصرف جگر در دوران بارداری به ویژه در سه ماهه اول توصیه نمیشود. چرا که در ماههای اول بارداری، اندام های حیاتی جنین شکل میگیرند و مصرف مقادیر بالای ویتامین آ و جگر میتواند سبب بروز ناهنجاریها و نقص های مادرزادی در جنین شود.
در ماه چهارم، پنجم و ششم بارداری یا همان سه ماهه دوم که اندامهای حیاتی شکل گرفته اند و سرعت رشد جنین بیشتر میشود و نیاز مادر به آهن و مکمل بارداری افزایش پیدا میکند میتوانید با مشورت پزشک یا مامای خود در صورت کمبود آهن و ویتامین آ به صورت محدود از جگر استفاده کنید.
در سه ماهه سوم یعنی در ماه هفتم، هشتم و نهم بارداری که جنین به تکامل نهایی خود می‌رسد، نیاز به مصرف آهن برای تولید گلبولهای قرمز خون همچنان بالا است و توصیه میشود از مکمل های آهن استفاده کند. اگر مادر کم خونی شدید نداشته باشد، مصرف جگر باید همچنان محدود باقی بماند. چرا که همانطور که در ابتدای مقاله مهر مادر گفتیم علاوه بر ویتامین A، جگر حاوی کلسترول بالایی است که ممکن است برای مادرانی که مستعد فشار خون بالا یا مشکلات قلبی هستند، مضر باشد. اگر پزشک اجازه مصرف بدهد، بهتر است جگر را در مقدار بسیار کم و با پخت کامل مصرف کرد تا از بروز هر گونه عفونت باکتریایی جلوگیری شود.
در صورت مصرف جگر بهتر است در کنار آن از سبزیجات، غلات کامل و مواد غذایی حاوی فیبر بالا استفاده کرد. چرا که مصرف فیبر بالا میتواند به دفع کلسترول جگر کمک کند.