داروهای ممنوعه در دوران بارداری
بعضی از داروها، داروهای ممنوعه در دوران بارداری هستند که مصرف آنها در حاملگی برای مادران باردار غیر مجاز است و نباید مصرف شوند. زیرا مراقبت از سلامت مادر و جنین در این دوران اهمیت بسیار زیادی دارد. بسیاری از داروها میتوانند از طریق جفت به جنین منتقل شوند و در رشد یا سلامت آنها تأثیر منفی بگذارند. بنابراین، آگاهی از داروهای ممنوعه در بارداری برای جلوگیری از آسیب جدی به جنین ضروری است. در این مقاله مهر مادر به بررسی دسته بندی داروهای خطرناک و نکات مهم مرتبط با مصرف دارو در این دوران حساس می‌پردازیم.
چرا مصرف برخی داروها در بارداری خطرناک است؟
در دوران بارداری بدن مادر دچار تغییراتی میشود. از همان ابتدا همه چیز در جهت حفظ و رشد جنین دست به دست هم میدهند. هر چیزی که وارد بدن میشود میتواند از طریق جفت به جنین منتقل شود تا به رشد جنین کمک کند. برای همین لازم است شما به شرایط خود و به تغذیه بارداری خود توجه ویژه ای داشته باشید.
یکی از مهمترین مسائل، تاثیر داروها بر جنین است. وقتی دارویی مصرف میکنید مواد فعال آن از طریق جفت وارد بدن جنین میشود. جفت ارگان مهمی است و هر ماده ای که وارد بدن مادر میشود از طریق آن به جنین میرسد. این مواد میتوانند شامل داروها، ویتامین‌ها، مکمل‌ها و مواد غذایی باشند و در صورت مصرف مواد شیمیایی و دارویی مضر، این مواد نیز از طریق جفت وارد بدن جنین شده و بر رشد و تکامل جنین تاثیر گذار خواهند بود و میتوانند آسیب های جبران ناپذیری روی سلامت جنین بگذارند.
مشکل اینجاست که جنین در حال رشد است و سیستم های بدن او هنوز کامل نشده است. به همین دلیل، موادی که برای بدن مادر بی خطر هستند، ممکن است به جنین آسیب برسانند. برای مثال، داروهایی که روی هورمون ها، سیستم های عصبی یا سلول های در حال تقسیم تاثیر گذار هستند، میتوانند باعث مشکلات جدی مادر زادی، ایجاد اختلال در رشد جنین یا حتی سقط جنین شود.
بنا براین شما در این زمینه باید آگاهانه برخورد کنید و هر دارویی را به صورت خودسرانه مصرف نکنید.
چرا بدن جنین به دارو حساس است؟
جنین در دوران رشد خود، به ویژه در سه ماهه اول بارداری، بسیار حساس است. در این دوره، اندام های حیاتی جنین در حال شکل گیری هستند و حتی مقادیر بسیار کم از مواد شیمیایی مضر میتوانند به این فرآیند آسیب بزنند. برای مثال:
- سیستم عصبی: بسیاری از داروها میتوانند روی رشد مغز و اعصاب تأثیر بگذارند.
- قلب و کلیه‌ها: برخی داروها ممکن است باعث اختلال در عملکرد یا شکل گیری این اندامها شوند.
- سیستم ایمنی: مصرف برخی داروها میتواند باعث ضعف سیستم ایمنی جنین شود و او را در آینده در برابر بیماری ها آسیب پذیر کند.
آیا همه داروها در دوران بارداری خطرناک هستند؟
ممکن است این سوال ایجاد شود که آیا همه داروها در بارداری خطرناک هستند و باعث بروز مشکل در جنین میشوند؟ پاسخ خیر است. همه داروها مضر نیستند.
نه، همه داروها مضر نیستند. برخی از داروها برای سلامت شما و جنین ضروری اند و پزشک ممکن است آنها را تجویز کند. این داروها به دقت انتخاب میشوند و با دوز مناسب برای فرد باردار تجویز میشوند تا به شما کمک کنند بدون آسیب به جنین، بارداری سالمی داشته باشید.
اما داروهایی که بدون تجویز پزشک و به صورت خودسرانه مصرف میکنید، ممکن است خطرناک باشند. برای مثال داروهای ضد التهابی مثل ایبوپروفن ممکن است خطر زایمان زودرس را افزایش دهند ئ مصرف آنتی بیوتیک های خاص نیز میتوانند به اندام های در حال رشد جنین آسیب جدی وارد کنند.
لازم است در مواردی که بیمار میشوید و به پزشک مراجعه میکنید حتما به او اطلاع دهید که باردار هستید تا داروهای ممنوعه در بارداری را برای شما تجویز نکند.
لیست داروهای خطرناک و ممنوعه در دوران بارداری
همانطور که گفتیم داروها میتوانند از طریق جفت وارد بدن جنین شده و به رشد و تکامل او صدمه وارد کنند به همین دلیل یکی از مهم ترین نکات برای داشتن یک بارداری سالم، پرهیز از مصرف داروهایی است که میتوانند به جنین آسیب برسانند.
برخی داروها به دلیل تأثیرات منفی روی رشد و تکامل جنین، به طور کامل در دوران بارداری ممنوع هستند. در این بخش، لیستی از داروهای ممنوعه و غیر مجاز در بارداری را آورده ایم.
1. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
داروهایی مانند ایبوپروفن، ژلوفن، ناپروکسن، و دیکلوفناک که به صورت رایج به عنوان مسکن و برای کاهش التهاب استفاده میشوند و این روزها استفاده از آنها به صورت بدون نسخه و بی رویه رواج یافته در دوران بارداری به عنوان داروی غیر مجاز شناخته میشود به ویژه در سه ماهه سوم میتواند باعث بروز خطراتی همچون افزایش احتمال زایمان زودرس، بسته شدن رگ های جنین و کاهش مایع آمنیوتیک (آب دور جنین) شود که میتواند بسیار خطرناک باشد.
۲. رتینوئیدها
داروهایی مانند ایزوترتینوئین که برای درمان آکنه شدید استفاده میشوند، به شدت برای جنین مضر هستند. مصرف این داروها میتواند باعث نقص‌های مادرزادی جدی مانند مشکلات قلبی و عصبی، ناهنجاری های جمجمه و صورت، اختلال در رشد جنین و … شود.
توجه داشته باشید به نظر میرسد مصرف کرم ها و پمادها برای جنین بی خطر است، در صورتی که چنین نیست، رتینوئیدها به صورت موضعی هم میتواند به بدن جذب شده و وارد بدن جنین شوند. شما در دوران بارداری باید روی انتخاب انواع کرم هایی هم که استفاده میکنید دقت کنید.
۳. داروهای ضد تشنج
برخی از داروهای ضد تشنج مانند والپروات سدیم برای کنترل صرع تجویز میشوند. این داروها میتواند باعث ایجاد خطرات جدی برای جنین شوند. از جمله این مشکلات میتوان به نقص لوله عصبی، مشکلات قلبی و مغزی اشاره کرد.
۴. برخی از آنتی بیوتیک‌ها
اگر چه بسیاری از آنتی بیوتیک‌ها در بارداری بی خطر هستند، اما برخی از آنها میتوانند به عنوان داروهای ممنوعه بارداری باشند که از جمله آنها به موارد زیر میتوان اشاره کرد که در حاملگی برای حفظ سلامت جنین باید از آنها اجتناب کرد:
تتراسایکلین‌ها (مانند داکسی‌سایکلین): این داروها باعث تغییر رنگ دندان های جنین و مشکلات استخوانی میشوند.
سیپروفلوکساسین و لووفلوکساسین: ممکن است به مفاصل و رشد استخوانی جنین آسیب بزنند.
۵. داروهای هورمونی
داروهایی که حاوی هورمون‌های جنسی مانند استروژن و پروژسترون هستند، میتوانند در دوران بارداری برای جنین در حال رشد خطرناک باشند، مگر اینکه پزشک مصرف آنها را در دوز مناسب تجویز کند. از جمله مشکلاتی که با مصرف این داروها ممکن است ایجاد شود نقص های مادرزادی و اختلال در رشد اندام های جنسی جنین است.
۶. داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب خاص
برخی داروهای روانپزشکی همچون داروهای ضد افسردگی، مانند پاروکستین، میتوانند باعث نقص‌های قلبی در جنین شوند. همچنین مصرف برخی داروهای ضد اضطراب، مانند دیازپام یا کلونازپام، ممکن است به مشکلات تنفسی یا اعتیاد جنین به دارو منجر شود.
۷. مسکن های مخدر
داروهایی مانند کدئین، مورفین، و اکسی کودون جزو داروهای غیر مجاز در بارداری هستند و میتوانند باعث مشکلاتی همچون وابستگی و اعتیاد جنین به دارو و ایجاد علائم ترک بعد از تولد نوزاد شوند و همچنین باعث ایجاد اختلالات تنفسی و رشد در جنین شوند.
۸. داروهای شیمی درمانی
داروهایی که برای درمان سرطان استفاده میشوند، معمولاً بسیار قوی هستند و به طور مستقیم میتوانند روی سلول های در حال تقسیم تأثیر گذار باشند. مصرف این داروها در دوران بارداری ممنوع است و میتواند روی رشد جنین به شدت تاثیر منفی گذاشته و باعث بروز مشکلاتی همچون نقص های مادرزادی شدید، اختلال و تاخیر در رشد جنین، سقط جنین و .. شوند که جبران ناپذیر هستند.
باردار هستید و به دنبال اطلاعات بیشتری درباره دوران بارداری هستید؟
در دوره جامع کلاس بارداری ما شرکت کنید و اطلاعات مورد نیاز خود را از بهترین متخصصین دریافت کنید!
آیا داروهای گیاهی و دمنوش‌ها در دوران بارداری ممنوع هستند؟
همه داروهای گیاهی در دوران بارداری ممنوع نیستند. اما بسیاری از آنها میتوانند در دوران بارداری خطرناک باشند. تاثیرات برخی از گیاهان دارویی روی بدن مادر در دوران بارداری میتواند باعث بروز مشکل شود و باعث تحریک رحم، تغییرات هورمونی یا اخلتلال در رشد جنین شوند.
برخی از گیاهان حتی میتوانند باعث سقط جنین، زایمان زودرس یا نقایص مادرزادی شوند که جبران ناپذیر هستند. بنابر این ما به مادران باردار توصیه میکنیم که از گیاهان دارویی و دمنوش ها تا حد ممکن استفاده نکنند.
گیاهان و دمنوش های ممنوع یا پرخطر در بارداری
گل گاوزبان: گل گاوزبان میتواند باعث افزایش فشار خون، تحریک رحم شود و خطر سقط جنین را افزایش دهد.
زعفران: مصرف زعفران زیاد ممکن است باعث تحریک انقباضات رحم و سقط جنین به ویژه در سه ماهه اول شود.
آویشن: ممکن است انقباضات رحمی را تحریک کرده و خطر زایمان زودرس را افزایش دهد.
پونه: مصرف زیاد پونه ممکن است باعث سقط جنین یا آسیب به کبد شود.
رازیانه: مصرف زیاد ممکن است باعث اختلالات هورمونی شود.
چای سبز: به دلیل کافئین بالا، مصرف زیاد آن ممکن است به رشد جنین آسیب برساند یا مانع جذب اسیدفولیک شود.
نعناع: نعناع میتواند در برخی افراد باعث تحریک معده رحم شده و برای جنین خطرناک باشد.
چرا داروهای گیاهی میتوانند خطرناک باشند؟
ممکن است کمی به نظرتان عجیب برسد که در این مقاله مهر مادر تاکید بر این کردیم که داروهای گیاهی در دوران بارداری ممنوع هستند و باید مصرف آنها را به حداقل برسانید. همیشه به نظر میرسیده که داروهای گیاهی عوارضی برای بدن ایجاد نمیکنند در صورتی که چنین نیست و حتی در افراد عادی یا افرادی که بیماری های خاصی دارند برخی گیاهان دارویی ممکن است خطرناک باشد.
در مادران باردار هم به همین شکل است و به دلیل انتقال مواد ورودی به بدن مادر از طریق جفت به جنین برای جنین ممکن است خطرساز باشد و در دوران بارداری مصرف گیاهان دارویی غیرمجاز است. گیاهان دارویی میتواند به صورت دم کرده، جوشیده، پودر شده، عرقیجات یا هر نوعی باشد که در دوران بارداری توصیه نمیشود. از جمله دلایل ممنوعیت داروهای گیاهی در دوران بارداری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. عدم اطلاع از دوز دقیق
بسیاری از گیاهان دارویی به طور علمی برای دوران بارداری بررسی نشده اند و حتی ممکن است گیاهان نواحی مختلف دوز متفاوتی داشته باشند و نمیتوان نسخه یکسانی برای همه آنها داد. بنابراین تعیین دوز ایمن برای گیاهان دارویی دشوار است.
2. تداخل دارویی
همانطور که برخی داروها با یکدیگر ممکن است تداخل پیدا کنند، برخی داروهای گیاهی ممکن است با داروهای تجویزی پزشک یا مامای همراه برای شما تداخل داشته باشند یا اثر آنها را کاهش دهند یا عوارض جانبی ایجاد کنند.
3. تأثیرات قوی بر بدن
برخی گیاهان دارویی بسیار قوی هستند یا دوز بالایی دارند و می توانند تأثیراتی شبیه به داروهای شیمیایی داشته باشند و روی جنین تاثیرات زیادی بگذارند و رشد او را مختل کنند.
مطالب مرتبط