واژینیسموس ، علل و درمان

واژینیسموس یا واژینیسم به انقباض غیر اداری عضلات واژن و اندام تناسلی گفته میشود که دخول و ورود به واژن را بسیار دردناک یا عملا غیر ممکن میسازد. این اتفاق ممکن است هنگام رابطه جنسی و یا انجام معاینات زنان اتفاق بیفتد. این مشکل میتواند روی روابط جنسی افراد تاثیر گذار باشد و به عنوان یک موضوع مهم و حساس در زندگی جنسی مطرح میشود. این حالت یک وضعیت غیر طبیعی است و در صورتی که با مشکل واژینیسموس روبرو هستید لازم است به پزشک مراجعه کنید.

 علل واژینیسموس

برخی از خانمهایی که با این مشکل به مرکز مهر مادر مراجعه میکنند میخواهند بدانند دلیل واژینیسموس چیست و چرا این اتفاق در بدن آنها می افتد؟ این مشکل ممکن است دلایل متعددی داشته باشد که ممکن است فیزیکی یا روانی باشد. درک علل مختلف این مشکل و یافتن آن میتواند به درمان و مدیریت بهتر آن کمک کند. در ادامه علل به وجود آورنده انقباض غیر ارادی عضلات واژن را مورد بررسی قرار میدهیم.

1. دلایل جسمی

عفونت‌ها و التهابات:

عفونت‌های دستگاه تناسلی مانند عفونت‌های قارچی، باکتریایی یا ویروسی می‌توانند باعث تحریک و التهاب بافت‌های واژن شده و منجر به درد و اسپاسم عضلات ناحیه تناسلی شوند.

آسیب‌ها و جراحی‌ها:

آسیب به ناحیه تناسلی، مانند پارگی های ناشی از زایمان طبیعی یا انجام جراحی‌هایی که بر روی این ناحیه صورت گرفته است، ممکن است باعث ایجاد زخم یا التهاب در این ناحیه شده و درد و حساسیت را با خود به همراه داشته باشند و سبب ایجاد واژینیسموس در فرد شود.

شرایط پزشکی مزمن:

بیماری‌هایی مانند اندومتریوز، ولوودینیا و دیگر بیماریها و مشکلاتی که به دستگاه تناسلی زنانه مرتبط هستند، ممکن است به دلیل درد و ناراحتی مداوم باعث بروز واژینیسموس شوند.

۲. دلایل روانی

تجربه‌های منفی جنسی:

تجربه‌های منفی یا آسیب‌های جنسی که ممکن است فرد در گذشته داشته مانند تجاوز یا سوء استفاده جنسی، میتوانند ترس و اضطراب شدیدی را در خانمها ایجاد کنند که منجر به این بیماری شود.

ترس از رابطه:

ممکن است فرد ترس از برقراری رابطه جنسی داشته باشد که معمولا ممکن است در اوایل ازدواج اتفاق بیفتد و یا اینکه ترس از بارداری نیز میتواند منجر به اسپاسم عضلات واژن شود و بر روابط جنسی تاثیر منفی بگذارد.

اضطراب و استرس:

اضطراب عمومی، استرس‌های زندگی روزمره، و نگرانی‌هایی که ممکن است فرد در رابطه با رابطه جنسی داشته باشد، همگی ممکن است منجر به تنش و اسپاسم عضلات واژن منجر شوند.

مشکل در روابط عاطفی:

مشکل در روابط عاطفی و شریک عاطفی بدرفتار ممکن است باعث بروز مشکلات روانی و استرس در فرد شده و موجب ایجاد واژینیسم شود.

تربیت و باورهای فرهنگی:

تربیت در محیط‌های فرهنگی یا مذهبی که رابطه جنسی را به عنوان یک تابو یا گناه معرفی میکنند، ممکن است باعث ایجاد تنفر، احساسات منفی و اضطراب درباره مسائل جنسی شده و اسپاسم عضلات ناحیه واژن را ایجاد کرده و بر عملکرد جنسی تاثیر گذار باشند.

علائم واژینیسموس

واژینیسموس ممکن است با علائم مختلفی همراه باشد که معمولاً به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

1. ناتوانی در دخول و بسته شدن راه واژن که رابطه جنسی واژینال را غیر ممکن میسازد.
2. درد یا ناراحتی هنگام دخول در رابطه جنسی یکی از علامت های شایع واژینسموس است که ممکن است خانم در رابطه جنسی با درد یا ناراحتی شدید مواجه شود.
3. معاینات پزشکی ناحیه تناسلی و واژن و قرار دادن تامپون در واژن ممکن نباشد و واژن به طور کامل بسته به نظر بیاید.
4. تمایل نداشتن به رابطه جنسی به دلیل ترس شدید
5. احساس ناتوانی، شرم و اضطراب شدید به دلیل ناتوانی در رابطه جنسی
6. …

واژینیسموس اولیه

واژینیسموس ممکن است به شکل اولیه یا ثانویه باشد. واژینیسم اولیه مدلی از این مشکل است که از ابتدای زندگی جنسی فرد وجود دارد و به طور معمول از زمان شروع روابط جنسی یا تلاش برای ورود به واژن، علائم ناراحتی و درد را ایجاد می‌کند. که ممکن است این اختلال به دلایل جسمی یا روانی باشد که باید توسط پزشک یا ماما مورد بررسی قرار بگیرد.

واژینیسموس اولیه ممکن است باعث مشکلاتی در روابط جنسی و روانی فرد شود، بنابراین مهم است که این اختلال به موقع تشخیص داده شود و به روش‌های درمانی مناسب برای آن استفاده شود تا روابط فرد را تحت تاثیر قرار ندهد.

واژینیسموس ثانویه

واژینیسموس ثانویه به معنای حالتی است که پس از یک دوره طبیعی از روابط جنسی بدون مشکل، ناگهان در فرد ظاهر می‌شود. افرادی که از واژینیسموس ثانویه رنج می‌برند، ممکن است تجربه درد، ناراحتی یا سوزش شدید در هنگام ورود به واژن، انجام فعالیت‌های جنسی یا حتی در زمان برخورد ابزار پزشکی برای انجام معاینات زنانه و یا برخی فعالیت های روزمره نظیر تمیز کردن واژن داشته باشند و روی کیفیت زندگی فرد و روابط جنسی تاثیرگذار باشد.

واژینیسموس ثانویه ممکن است به دلیل عوامل فیزیکی، روانی یا اجتماعی ایجاد شده باشد و نیاز به تشخیص و درمان مناسب دارد و باید به آن توجه و برای درمان آن اقدام کرد.

تشخیص واژینیسموس

برای درمان واژینیسموس در ابتدا لازم است که تشخیص این بیماری به درستی انجام شود تا بتوان مرحله درمان را آغاز کرد. تشخیص معمولاً بر اساس سوابق و علائم بالینی خانمها انجام میشود. معمولاً این فرآیند شامل موارد زیر است:

• پزشک با پرسش سوالات دقیق در ارتباط با سوابق بیماری های فرد، علائم، تجربیات جنسی تلاش میکند تا شرایط جسمی و روانی بیمار را مورد بررسی قرار دهد.
• پزشک با معاینه ناحیه تناسلی و بررسی فیزیکی تلاش میکند تا تشخیص بیماری را به درستی انجام دهد. در صورت مشاهده عضلات منقبض و بسته بودن واژن، تشخیص بیماری داده میشود.
• برخی پزشکان ممکن است فرد را برای ارزیابی روان‌ شناختی به روانشناس یا روان پزشک ارجاع دهند. به ویژه در صورتی که احساس شرم یا ترس علت به وجود آمدن این مشکل تشخیص داده شود.

درمان واژینیسموس

درمان واژینیسموس معمولاً شامل یک ترکیب از روش‌های فیزیکی، روان‌درمانی و در برخی موارد دارویی است که گاهی لازم است به صورت همزمان و مکمل یکدیگر مورد استفاده قرار بگیرد تا به بهبود وضعیت بیمار کمک کنند.

استفاده از روان کننده و لوبریکانت ها در رابطه جنسی میتواند میزان درد حین دخول را تا حد زیادی کاهش دهد. استفاده از روان کننده ها عوارض خاصی ندارند و خانمهایی که مشکل بسته شدن راه واژن دارند میتوانند بدون نگرانی از این محصولات استفاده کنند. همچنین از این لوبریکانت ها میتواند برای انجام معاینات پزشکی نیز استفاده کرد تا باعث کاهش درد ناحیه تناسلی شود.

1. انجام تمرینات کگل میتواند باعث تقویت عضلات کف لگن و ناحیه واژن شده و از سفت شدن ناگهانی عضلات واژن جلوگیری کند. تمرینات کگل را باید به صورت منظم انجام دهید تا تاثیر آن را متوجه بشوید. برای این منظور میتوانید عضلات واژن خود را برای ۱۰ ثانیه منقبض کرده و سپس ۱۰ ثانیه استراحت کنید و دوباره این کار را تکرار کنید. این تمرین را میتوانید ۲ تا ۳ بار در روز و هر بار ۲۰ مرتبه تکرار کنید و تاثیر آن را مشاهده کنید.
2. استفاده از دیلاتور که یک ابزار پزشکی برای درمان واژینیسموس است میتواند راهگشا باشد. برای این منظور دیلاتور با سایزهای مختلف وجود دارند و شما میتوانید از کوچکترین سایز استفاده کنید و بعد سایز آن را افزایش دهید. برای این منظور میتوانید بعد از کمی یوگا کار کردن و یا ریلکسیشن بدن اقدام به این تمرین کنید و دیلاتوری را که با کمی لوبریکانت آغشته کرده اید به آرامی وارد واژن خود کنید. اگر احساس درد کردید تمرین را متوقف کنید. این تمرین را میتوانید انجام دهید تا انعطاف واژن خود را افزایش داده و به افزایش کیفیت روابط جنسی خود کمک کنید.
3. مشاوره با یک روان شناس متخصص میتواند به شناسایی عوامل روانی که میتواند منجر به این بیماری شده منجر شود. روان شناس میتواند به شما کمک کند تا ترسها، نگرانی ها و استرس های خود در مورد روابط جنسی و بدن خود را کنار بگذارید و آرام کردن ذهن شما و احساس رضایت از خود به درمان واژینیسم کمک میکند.
4. انجام تمرینات ریلکسیشن میتواند به شما کمک کند تا استرس و تنش های روزانه را کاهش دهید و به آرامش برسید. این تمرینات شامل تمرینات تنفسی، تمرینات مربوط به آگاهی از بدن و تمریناتی همچون کلاس یوگا بارداری مرکز مهر مادر است که با انجام آنها در منزل میتوانید استرس و فشار را از خود دور کرده و آرامش را به خود برگردانید و حس بهتری نسبت به خود داشته باشید و میتواند به درمان واژینیسموس نیز کمک کند.
5. در برخی موارد، پزشک ممکن است تشخیص دهد برای درمان این بیماری مصرف دارو لازم است. بنابراین داروهای مختلفی را تجویز کند که می‌توانند به کاهش انقباض عضلات و یا مدیریت درد کمک کنند. در این حالت بهتر است شما با مصرف صحیح داروها و همچنین استفاده از دیگر درمانهای خانگی بی ضرر همچون تمرینات کگل و انجام تمرینات ریلکسیشن در منزل به درمان هر چه سریعتر خود و برگرداندن کیفیت زندگی و روابط جنسی خود کمک کنید.

پیشگیری از واژینیسموس

ممکن است شما به این بیماری دچار نشده باشید اما نگران باشید که ممکن است در شرف این بیماری باشید و یا میخواهید از بروز این مشکل در بدن خود جلوگیری کنید. بنابراین میتوانید اقدامات ساده ای را برای پیشگیری از واژینیسموس انجام دهید. این اقدامات شامل انجام تمریناتی همچون تقویت عضلات واژن و همچنین مدیریت استرس و اضطراب در مورد خود و روابط جنسی شما است.

تمرینات تقویت عضلات واژن که در بخش قبلی آن را توضیح دادیم به نام تمرینات کگل است و انجام منظم آن میتواند باعث شود کنترل بهتری روی عضلات واژن خود داشته باشید و از واژینیسم پیشگیری کنید. این تمرینات میتوانند به درمان شلی واژن و تکرر ادرار بعد زایمان نیز کمک کند.

همچنین با مدیریت استرس از طریق انجام تمرینات ریلکیشن و یوگا در منزل، خواندن کتابهای روانشناسی و مشاوره و روان درمانی میتوانید به پیشگیری از این مشکل در آینده خود کمک کنید.

یادگیری و مطالعه آموزش‌هایی در مورد فیزیولوژی بدن و روانشناسی جنسی میتواند به افراد و به ویژه جوانانی که میخواهند وارد رابطه شوند و روابط جنسی را تجربه کنند، کمک کند تا بهترین شیوه‌های مدیریت و تجربه روابط جنسی را فرا گرفته و دچار این مشکلات نشوند.

مرکز مهر مادر برگزار کننده کلاس بارداری و آمادگی زایمان، ورزش بارداری، ورزش بعد زایمان، مراقبت از نوزاد، شیردهی موفق و … میباشد که فهرست همه کلاسها را میتوانید در منوی بالای سایت در قسمت دوره های آموزشی مشاهده کنید و در صورت تمایل اقدام به شرکت در کلاسها کنید. ما هر آنچه شما لازم داشته باشید در کلاسها خواهیم گفت. همچنین میتوانید به پیج ما در اینستاگرام به نشانی mehremadaar@ مراجعه نمایید.