دفع مدفوع در زایمان طبیعی

در فرایند زایمان طبیعی مادران باردار نگرانی های مختلفی دارند که یکی از آنها دفع مدفوع هنگام زایمان طبیعی است. این نگرانی به دلیل فشار شدید هنگام زور زدن ایجاد میشود و مادران باردار بسیاری میخواهند با روشهای پاکسازی روده قبل از زایمان و راههای جلوگیری از دفع مدفوع هنگام زایمان آشنا شوند تا با این ترس خود مواجه نشوند. در این مقاله مهر مادر به بررسی علت دفع مدفوع حین زایمان آشنا میشویم و راهکارهایی موثر در این زمینه، راهکارهای جلوگیری و پاکسازی روده از طریق تغذیه و دیگر روشها را با هم می آموزیم.

چرا مدفوع هنگام زایمان طبیعی اتفاق می افتد؟

زایمان طبیعی سه مرحله اصلی دارد که برای تولد نوزاد اتفاق می افتد:

1. باز شدن رحم
2. خروج نوزاد
3. دفع جفت

در مرحله دوم که خروج نوزاد از رحم از طریق کانال زایمان صورت میگیرد بیشترین فشار به بدن مادر وارد میشود. رحم با انقباضات شدید، نوزاد را به سمت بیرون هدایت میکند. این فشارهای شدید به ناحیه لگن و مقعد نیز منتقل می‌شوند، زیرا عضلاتی که مسئول خروج نوزاد هستند، همان عضلاتی‌ هستند که در هنگام دفع مدفوع نیز فعال میشوند.

هنگام زایمان، به دلیل افزایش سطح هورمون پروستاگلاندین، بدن به صورت طبیعی تمایل دارد که روده را تخلیه کند. این هورمون‌ها سبب تحریک دستگاه گوارش شده و حرکات روده را قبل از زایمان افزایش میدهد. بنابراین، بسیاری از مادران پیش از شروع زایمان یا در مراحل اولیه، دچار اسهال خفیف می‌ شوند که به طور غیر مستقیم به پاکسازی روده قبل از زایمان کمک میکند.

از سوی دیگر، در هنگام انقباضات رحمی و زور زدن های مادر هنگامی که دهانه رحم به ۱۰ سانت رسیده است، اگر روده پر باشد، میتواند باعث دفع ناخواسته مدفوع شود. برای همین بسیاری از بیمارستانها توصیه میکنند که مادران چند ساعت قبل از زایمان روی تغذیه خود دقت کنند، غذاهای سبک مصرف کنند و میزان آب کافی بنوشند تا روند گوارش به درستی انجام شود.

اهمیت تخلیه روده برای عبور راحت‌ تر نوزاد

تخلیه و پاکسازی روده قبل از زایمان نقش مهمی در تسهیل فرآیند تولد نوزاد دارد. زمانی که کانال زایمان در حال باز شدن است، هر گونه مانع اضافی در لگن میتواند باعث ایجاد فشار بیشتر و سخت‌ تر شدن عبور نوزاد برای تولد شود. روده‌ها که در مجاورت کانال زایمان قرار دارند، می‌توانند فضا را اشغال کرده و مسیر خروج نوزاد را محدود کرده و عبور نوزاد را محدود یا متوقف کنند.

این وضعیت نه‌ تنها موجب ناراحتی مادر می‌شود، بلکه می‌تواند طول مدت زایمان را افزایش داده و نیاز به زور زدن شدیدتر را ایجاد کند. فشار مضاعف برای عبور نوزاد در شرایطی که روده‌ ها خالی نشده‌ اند، می‌تواند درد مادر را بیشتر کرده و حتی باعث افزایش خطر پارگی در ناحیه پرینه و خطر ایجاد افتادگی مثانه و رحم را افزایش دهد.

علاوه بر این، پر بودن روده‌ها می‌تواند باعث ایجاد احساس ناخوشایند در مادر شود. در حین زایمان، به دلیل فشاری که از سمت سر نوزاد به روده وارد میشود، احتمال خروج مدفوع افزایش پیدا میکند. این موضوع از نظر پزشکی کاملا طبیعی است و کادر درمانی به آن عادت دارند، اما برخی از مادران ممکن است به دلیل نگرانی از این مسئله، در هنگام زایمان دچار استرس شوند. این اضطراب می‌تواند تاثیر منفی بر روند زایمان گذاشته و باعث کاهش تمرکز مادر بر زور زدن صحیح و همکاری موثر با تیم پزشکی شود.

از نظر فیزیولوژیکی، تخلیه روده قبل از زایمان باعث کاهش فشار داخلی شکم می‌شود که این امر نه‌ تنها به مادر کمک میکند تا با انرژی بیشتری روی فرآیند زایمان تمرکز کند، بلکه فشار اضافی بر کانال زایمان را نیز کاهش میدهد. این امر عبور نوزاد را آسان‌ تر کرده و احتمال نیاز به مداخلات پزشکی را کاهش می‌ دهد.

دفع مدفوع هنگام زایمان یا قبل از آن به ایجاد فضای بیشتر در لگن کاهش فشار غیرضروری بر کانال زایمان، تسهیل عبور نوزاد، کاهش ناراحتی و استرس مادر کمک می‌کند. بنابراین، این یک فرآیند طبیعی و مفید است که نقش مهمی در راحت‌ تر شدن تجربه زایمان ایفا می‌کند.

دفع مدفوع در هنگام زایمان طبیعی امری کاملا طبیعی و رایج است. مادر بارداری که به درستی زور میزند، ابتدا روده هایش تخلیه میشود و سپس نوزادش به دنیا می آید. در واقع در صورتی که حین زایمان طبیعی دفع مدفوع داشته باشید، این اتفاق نشانه این است که کار خود را به خوبی انجام داده اید و نوزاد به زودی متولد خواهد شد. نگران کثیف کاری ها نباشید چرا که مامای خصوصی یا مامای همراه شما، پزشک، پرستار و کادر درمانی حاضر در اتاق زایمان، به این امر طبیعی واقف هستند و به سرعت قبل از اینکه شما متوجه چیزی شوید همه چیز را به سرعت تمیز میکنند.

چگونه فشار زایمان منجر به دفع مدفوع می‌شود؟

• افزایش فشار شکمی: زور زدن در مرحله دوم زایمان به عضلات کف لگن فشار وارد میکند که هم به خروج نوزاد کمک می‌کند و هم می‌تواند باعث خروج مدفوع شود.
• ریلکس شدن ماهیچه‌ های مقعدی: در اثر انقباضات مکرر، عضلات اسفنکتر مقعدی به صورت طبیعی شل شده و احتمال خروج مدفوع افزایش می‌یابد.
• کمبود کنترل ارادی: در لحظات پایانی زایمان، مادر بر انقباضات خود کنترل زیادی ندارد و تمرکز او بر تولد نوزاد است.

روش‌های جلوگیری از دفع مدفوع در زایمان طبیعی

اگرچه نباید نگران این موضوع بود و نمیتوان به طور کامل از این موضوع جلوگیری کرد، اما راهکار هایی وجود دارد که احتمال دفع هنگام زایمان را کاهش می‌دهد:

یک رژیم غذایی سالم که شامل فیبر کافی باشد، به تنظیم حرکات روده کمک می‌کند. بهتر است چند روز قبل از زایمان از مصرف غذاهای سنگین و دیر هضم خودداری کنید. همچنین، مصرف چای‌ گیاهی مانند چای نعناع یا زنجبیل می‌تواند به تخلیه بهتر روده‌ها کمک کند. در کلاسهای آمادگی زایمان ما روشهای عملی و ایمن برای جلوگیری از دفع مدفوع در هنگام زایمان طبیعی را مفصل بیان کرده ایم.

آیا تنقیه قبل از زایمان ضروری است؟

برخی از بیمارستان‌ها به زنان باردار پیشنهاد می‌کنند که قبل از زایمان از تنقیه یا انما استفاده کنند. این کار میتواند به تخلیه روده‌ها کمک کند، اما ضروری نیست. بسیاری از زنان ترجیح می‌دهند که از روش‌های طبیعی مانند رژیم غذایی مناسب و نوشیدن آب کافی استفاده کنند.

دفع مدفوع هنگام زایمان طبیعی یک موضوع طبیعی و رایج است که جای نگرانی ندارد. بدن به طور خودکار تمایل دارد که روده را قبل از زایمان تخلیه کند، اما اگر نگران این موضوع هستید، می‌توانید با رعایت رژیم غذایی مناسب، نوشیدن مایعات کافی و در برخی موارد استفاده از تنقیه، احتمال آن را کاهش دهید. مهم‌ ترین نکته این است که آرامش داشته باشید و روی فرآیند زایمان تمرکز کنید، زیرا کادر درمانی برای مدیریت این شرایط آموزش دیده‌ اند.