دیابت بارداری- علل، عوارض و درمان

دیابت بارداری یکی از مشکلاتی است که در آن سطح قند خون خانمهای باردار افزایش پیدا میکند. ممکن است شما قبل از بارداری قند خون بالایی نداشته باشید، اما در بارداری به خاطر شرایط ویژه ای که برای شما اتفاق افتاده است دچار این مشکل شوید. در این مقاله میخواهیم به بررسی دلایل و علائم قند خون بالا در بارداری پرداخته و عوارض آن بر روی جنین را مورد بررسی قرار داده و سریعترین راه های درمان دیابت و مدیریت آن در بارداری را بررسی کنیم.

علل دیابت بارداری

عوامل و دلایل زیادی میتوانند در بروز دیابت بارداری تأثیر گذار باشند تعدادی از آنها را مورد بررسی قرار میدهیم:

1. مقاومت به انسولین:

در دوران بارداری، به دلیل تغییرات هورمونی در بدن زنان ممکن است به انسولین کمتر حساسیت داشته باشد. این مقاومت به انسولین میتواند منجر به افزایش قند خون شده و دیابت بارداری را ایجاد کند.

2. عدم رعایت رژیم غذایی:

در دوران بارداری بعضی از مادران باردار دچار تغییراتی در اشتهای خود میشوند و مصرف زیاد قند و چربی، همراه با فعالیت بدنی ناکافی، می‌تواند منجر به افزایش قند خون و دیابت بارداری و ایجاد خطر برای مادر و جنین شود.

3. تغییرات هورمونی:

هورمون‌هایی که در دوران بارداری افزایش پیدا میکنند، می‌توانند باعث افزایش سطح قند خون خانمهای باردار شده و دیابت بارداری را ایجاد کنند.

4. عوامل ژنتیک:

اگر در خانواده و نزدیکان شما دیابت ارثی است و معمولا افراد قند خون بالایی دارند ممکن است خطر ابتلا به قند خون بارداری در شما نیز افزایش پیدا کند.

5. اضافه وزن:

خانمهایی که قبل از بارداری اضافه وزن دارند، احتمال بالاتری وجود دارد که در دوران بارداری سطح گلوکز خونشان افزایش پیدا کند و دچار دیابت شوند.

برای تهیه پکیج کامل آموزش بارداری مرکز مهر مادر از طریق این لینک اقدام کنید:  پکیج طلایی بارداری و زایمان آسان

علائم دیابت بارداری بدون انجام آزمایش

1. افزایش میزان ادرار: از علائم دیابت بارداری این است که ممکن است فرد احساس دفع ادرار به دفعات زیاد و نامتعارف داشته باشد.
2. احساس تشنگی: یکی دیگر از علائم دیابت، احساس تشنگی و عطش شدید و میل به نوشیدن مقدار زیادی آب میباشد.

تشخیص دیابت بارداری

معمولا غربالگری دیابت بارداری در سه ماهه دوم و بین ۲۴ تا ۲۶ هفتگی با آزمایش خون انجام میشود. این غربالگری شامل موارد زیر است:

1. آزمایش قند خون: آزمایش گلوکز خون در بارداری برای تشخیص دیابت بارداری معمولا به صورت چند آزمایش در یک روز انجام میشود. یک آزمایش گلوکز به صورت ناشتا انجام میشود و معمولا دو آزمایش دیگر پس از یک ساعت و بعد از مصرف یک مقدار مشخص قند انجام میشود که معمولا نیاز است در همان فضای آزمایشگاه بمانید و فعالیت بدنی نداشته باشید تا معیارهای آزمایش صحیح باشد.

در صورتی که سطح گلوکز خون شما در حالت ناشتا زیر ۹۵ باشد امری طبیعی است و پس از مصرف شربت گلوکز و گذشت یک ساعت زیر ۱۴۰ باشد طبیعی میباشد. در غیر این صورت دچار دیابت هستید.

2. آزمایش هموگلوبین HbA1c: این آزمایش به همراه آزمایش سطح قند خون  بعد از مصرف شربت گلوکز میتواند معیار خوبی برای تشخیص قند بارداری باشد که در صورت مثبت بودن آن به این معنی است که شما قند خون بارداری دارید.

عوارض دیابت بارداری بر مادر و جنین

بالا بودن قند خون بارداری می‌تواند مادر و جنین را دچار مشکلاتی کند و حتی مادر باردار نیاز به مصرف دارو یا تزریق انسولین پیدا کند. این عوارض همچنین بر جنین نیز تأثیرات مختلفی خواهد داشت. این تأثیرات وابسته به عوامل مختلفی همچون میزان سطح گلوکز خون در مادر، میزان کنترل آن و مدت زمانی که مادر دچار دیابت بارداری بوده است میباشد. برخی از عوارضی که ممکن  است جنین بخاطر قند بالای مادر خود دچار آنها شود عبارتند از:

1. اختلالات نورولوژیک

افزایش میزان گلوکز در خون مادر ممکن است منجر به اختلالات نورولوژیک در جنین شود. این شامل مشکلاتی مانند عدم تعادل قند، مشکلات حرکتی، و تأثیراتی بر روی سیستم عصبی مرکزی جنین می‌شود.

2. افزایش وزن جنین

قند خون بالا در بارداری می‌تواند باعث افزایش وزن جنین شود. این امر می‌تواند فشار زیادی در بارداری روی مادر وارد کند و در هنگام زایمان نیز به دلیل وزن و حجم بالای نوزاد، زایمان سخت و پر خطری داشته باشید. در صورتی که قند خون بارداری کنترل نشود و وزن جنین خیلی بالا باشد با تشخیص پزشک در هفته ۳۸ عمل سزارین برای تولد نوزاد انجام میشود.

3. افزایش خطر دیستوشی شانه

دیابت بارداری ممکن است منجر به به دیستوشی شانه شود که یک مشکل زایمانی است. در این صورت ممکن است یک شانه نوزاد یا هر دو در لگن مادر گیر کند که منجر به زایمان سخت تر و یا سزارین اورژانسی میشود.

4. افزایش خطر نیاز به سزارین

بر اثر مشکلات و خطرات زایمان فرد دیابتی، احتمال نیاز به عمل سزارین نیز افزایش می‌یابد.

5. مشکلات تنفسی

نوزادانی که از مادران دیابتی به دنیا می‌آیند، ممکن است به مشکلات تنفسی پس از تولد (مانند سندرم تنفسی نوزادی) دچار شوند.

6. افزایش خطر دیابت نوزادی

جنین‌های مادران دیابتی ممکن است دارای سطح گلوکز بالا باشند. این می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوزاد را در آینده افزایش دهد.

برای کاهش این خطرات، مدیریت  کنترل دقیق دیابت بارداری با استفاده از دستگاه قند خون خانگی و پیگیری منظم توسط تیم بهداشتی و پزشکی حائز اهمیت است. کنترل دقیق و درمان مناسب می‌تواند به انجام زایمان سالم و سلامت جنین کمک کند.

اگر میخواهید یک مادر آگاه باشید و در مواجهه با تغییرات و هشدارهای بارداری با خونسردی کارهایی را انجام دهید که به سلامت خودتان وجنین کمک کند و همچنین یک بارداری و زایمان موفق داشته باشید شرکت در کلاس بارداری میتواند دوران بارداری خاطر انگیزی را برای شما به ارمغان بیاورد.

کنترل و درمان دیابت بارداری

اگر قند خون خیلی بالایی ندارید و پزشک تشخیص داده است که نیاز به تزریق انسولین در بارداری میتوانید با راهکارهای ساده خانگی تا حد زیادی قند خون خود را کنترل کنید تا هم خودتان و هم جنین در وضعیت سلامت بهتری قرار بگیرید.

1. تغذیه سالم: تغذیه در بارداری خیلی مهم است و رژیم غذایی کنترل شده و متناسب با نیازهای بدن در دوران بارداری بسیار حائز اهمیت است. معمولا پزشکان توصیه میکنند که مصرف قند و کربوهیدارت را کاهش داده و مصرف سبزیجات را افزایش دهید تا بتوانید قند خون بارداری را کنترل کنید. برای اطلاعات بیشتر درباره تغذیه مناسب این دوران میتوانید از خدمات مامایی مرکز مهرمادر استفاده کنید.
2. فعالیت‌های ورزشی منظم: انجام فعالیت ها مثل ورزش در بارداری به صورت منظم و روتین با مشورت پزشک میتواند تا حدی به کاهش قند خون بارداری کمک کند.
3. کنترل قند خون: استفاده از انسولین و داروهای دیگر تحت نظر پزشک میتواند به کنترل و درمان دیابت بارداری کمک کند.

دیابت بارداری یک مشکل جدی است که ممکن است تأثیرات منفی بر جنین داشته باشد و در بارداری باید به آن توجه ویژه شود. با مدیریت و کنترل دقیق این وضعیت میتوان خطرات احتمالی را کاهش و تحت کنترل درآورد. تیم مرکز مامایی مهر مادر خانمهای باردار را به انجام مراقبتهای منظم و تغذیه سالم تشویق می‌کند تا سلامت خود و جنین خود را تضمین کنند.