زایمان طبیعی
زایمان طبیعی یکی از تجربه های بی نظیر و مهم در زندگی هر زنی است. این اتفاق مهم نه تنها فرآیند فیزیولوژیکی و طبیعی است که منجر به تولد نوزاد میشود، بلکه تجربه ای شگفت برای مادران، پدران و خانواده‌ها برای تجربه خاطرات شیرین و احساسات خوب فراهم میکند.
با وجود پیشرفت‌های علمی و تکنولوژی در حوزه پزشکی، زایمان طبیعی همچنان یک انتخاب محبوب و پرطرفدار برای بسیاری از خانمها است. این فرآیند به مادران اجازه میدهد تا به طور طبیعی و بدون مداخله‌های جراحی، نوزاد خود را به دنیا بیاورند. زایمان طبیعی علاوه بر اینکه موجب میشود مادر هر چه سریعتر سلامتی خود را به دست آورده و به زندگی طبیعی خود برگردد، این امکان را نیز برایش فراهم می آورد تا به طور طبیعی از همان ابتدای تولد نقش مادری خود را آغاز کند؛ تماس پوست به پوست داشته باشد، با فرزندش سخن بگوید، او را در آغوش بگیرد و شیر بدهد.
در این مقاله مهر مادر، به بررسی اهمیت، مزایای زایمان طبیعی و مراحل آن خواهیم پرداخت. همچنین، نکات مهمی برای آماده‌سازی و انجام زایمان طبیعی مورد بررسی قرار خواهیم داد تا مادرانی که این مقاله را مطالعه میکنند بتوانند برای این تجربه بی نظیر بهتر آماده شوند.
چرا زایمان طبیعی و فیزیولوژیک مهم است؟
از آنجا که زایمان طبیعی به عنوان یک فرآیند طبیعی و فیزیولوژیک بدن میباشد، روشی است که بدون مداخلات جراحی و دارویی انجام میشود و مادر به طور طبیعی نوزاد خود را به دنیا می‌آورد. این روش علاوه بر اینکه به سلامت و آرامش هر چه بیشتر مادر کمک میکند، همچنین برای نوزاد نیز همین گونه است و ورود به دنیا به شیوه‌ای آرام و طبیعی اتفاق می افتد که میتواند تأثیر مثبتی بر رشد و سلامت او د آینده داشته باشد.
از مزایای اصلی زایمان طبیعی این است که برای بدن مادر و نوزاد بسیار طبیعی و مناسب است. طی این فرآیند، بدن مادر به طور طبیعی برای زایمان آماده میشود، عضلات و بافت‌های مهم در ناحیه رحم و لگن به خوبی کار میکنند و منقبض میشوند و فرآیند زایمان را به طور طبیعی پیش می‌برند. این امر باعث کاهش خطرات و عوارض مربوط به مداخلات جراحی میشود و به مادران اجازه میدهد تا به سرعت به وضعیت عادی خود بازگردند.
مزایای زایمان طبیعی
زایمان طبیعی مزایای بسیاری برای مادر و نوزاد دارد که در زیر به تعدادی از آنها اشاره میکنیم:
مزایای زایمان طبیعی برای مادر
- سرعت بهبودی بالا:
زایمان طبیعی معمولاً با بازگشت سریع تر به وضعیت عادی بعد از زایمان همراه است، همین امر به مادر اجازه میدهد به زودی و بدون دردهای ناشی از سزارین به سرعت به فعالیت‌های روزمره و مراقبت از نوزاد بپردازد. - کاهش خونریزی:
زایمان طبیعی نسبت به سزارین با خونریزی کمتری همراه است که این امر میتواند باعث شود مادر خون کمتری از دست دهد و هر چه سریعتر توان خود را بازیابی کند. - کاهش خطر عوارض جراحی:
زایمان طبیعی کمترین میزان ممکن از مداخلات جراحی را دارد، بنابراین خطر عوارض مربوط به جراحی مانند عفونت و خونریزی کاهش می‌یابد و عوارض ناشی از داروهای بیهوشی را نیز نخواهد داشت. - عدم نیاز به کمک دیگران:
از آنجا که روند این نوع زایمان به صورت کاملا طبیعی است و بعد از زایمان به سرعت دردها کاهش پیدا کرده (بر عکس سزارین که مادران بعد از آن دردهای زیادی را تجربه میکنند) و مادر میتواند به زندگی عادی خود برگردد، نیاز به کمک دیگران برای مراقبت از فرزند بسیار کاهش پیدا کرده و میتواند از کودک خود مراقبت کند. - جاری شدن شیر مادر:
به دلیل ترشح هورمونهای مختلف در زمان زایمان طبیعی و انقباض و انبساط عضلات و بسیاری فرایندهای طبیعی در بدن مادر، شیر مادر نیز به سرعت بعد زایمان جاری میشود و مادر میتواند شیردهی موفق به نوزاد تازه متولد شده خود داشته باشد که از مهمترین آن رسیدن اولین مهم ترین آنتی بیوتیک به بدن نوزاد که همان آغوز است، میباشد. - افزایش اعتماد به نفس:
از آنجا که انجام زایمان طبیعی کار دشواری است، پس از به پایان رساندن این کار و تولد فرزند به مادر احساس قوی تر بودن و اعتماد به نفس میدهد، زیرا او موفق شده که به طور طبیعی نوزاد خود را به دنیا بیاورد.
مزایای زایمان طبیعی برای نوزاد:
- بهبود عملکرد و تنظیم دمای بدن:
زایمان طبیعی به نوزاد کمک میکند تا به طور طبیعی بدن نوزاد با شرایط جدید وقف پیدا کرده، دمای بدن خود را تنظیم کرده و آسیب پذیری کمتری داشته باشد. - تقویت سیستم ایمنی:
شواهد نشان میدهد که نوزادانی که به صورت طبیعی متولد میشوند، معمولاً سیستم ایمنی قوی تری نسبت به سایر نوزادان دارند، زیرا با میکروب‌های بدن مادر آشنا میشوند. - کاهش مشکلات تنفسی:
در صورت طبیعی بودن زایمان، به دلیل عبور نوزاد از کانال زایمان، مشکلات تنفسی نوزاد رفع شده و احتمال مشکلات تنفسی او در آینده کاهش میابد. - افزایش ضریب هوشی نوزاد:
معمولا نوزادانی که به صورت طبیعی به دنیا می آیند از نظر ضریب هوشی و جسمی شرایط بهتری را نسبت به سایر نوزادان دارند. - کاهش خطر عوارض جراحی:
با تولد از طریق زایمان طبیعی، نوزاد کمترین میزان ممکن از عوارض مرتبط با جراحی را تجربه خواهد کرد، از جمله خطرات مانند زخم‌های جراحی، عوارض ناشی از داروهای بیهوشی و … - کاهش استرس نوزاد:
از آنجا که ساعتها قبل از زایمان طبیعی انقباضات رحمی آغاز شده و فعل و انفعالاتی در بدن مادر صورت میگیرد که کودک آنها را به خوبی میفهمد و پس از زایمان هم بلافاصله میتواند در آغوش مادر قرار بگیرد، نوزاد در هنگام تولد و پس از آن استرس کمتری را تجربه خواهد کرد. - شیردهی اولیه به نوزاد:
یکی از مهمترین مزایای طبیعی بودن زایمان این است در همان ساعات ابتدایی نوزاد با شیر مادر تغذیه میشود و آغوز که اولین واکسن نوزاد است وارد بدنش میشود.
مراحل زایمان طبیعی
اگر میخواهید به صورت طبیعی زایمان کنید، بهتر است از قبل زایمان با مراحل و فرایند زایمان آشنایی لازم را داشته باشید تا بتوانید با آگاهی و آمادگی لازم زایمان خود را با موفقیت انجام دهید. زایمان طبیعی مراحل مختلفی دارد که در ادامه مقاله مهر مادر به بررسی آن میپردازیم.
آماده‌سازی برای زایمان طبیعی
آماده‌سازی برای زایمان طبیعی یکی از مراحل مهم زایمان است. یعنی اگر شما میخواهید به صورت طبیعی زایمان کنید بهتر است قبل از آن آمادگی جسمی و روانی خود را در این زمینه افزایش دهید. اهمیت به این مرحله نقش بسیار مهمی در آسانی زایمان و موفقیت در آن دارد که در زیر فاکتورهای مختلف این مرحله را با هم بررسی میکنیم:
- مشاوره با پزشک: یکی از مهمترین گامها در آماده‌سازی برای زایمان طبیعی، مشاوره با پزشک یا مامای همراه خود است. این افراد میتوانند شما را در مورد مراحل زایمان، نکات بهداشتی، تمرینات فیزیکی مناسب، و نحوه مراقبت از خود در طول بارداری را راهنمایی کنند.
- شرکت در کلاس بارداری و آمادگی زایمان: شرکت در کلاسهای آموزشی زایمان میتواند به خانمها و همراهانشان برای درک بهتر از فرآیند زایمان، تکنیکهای تنفس موثر و کاهش درد کمک کند. این آموزش‌ها اغلب توسط مامای متخصص یا متخصصان زایمان ارائه میشوند. خانم زرآبادی با تجربه سالها کلاس بارداری برای خانمهای باردار، کلاس پدران آگاه و همکاران ماما کلاسهای بارداری مجموعه مهر مادر را برگزار میکنند.
- تمرینات ورزشی: تمرینات منظم ورزش بارداری میتواند به تقویت عضلات مهمی که در فرآیند زایمان نقش دارند، کمک کند. ورزش‌هایی مانند یوگا بارداری، پیاده‌روی، و ورزشهای در آب برای آمادگی زایمان میتواند به افزایش انعطاف‌پذیری بدن و کاهش استرس و فشار ذهنی کمک کنند. همه اینها در کلاسهای مرکز مهر مادر آموزش داده میشود.
- آماده‌سازی روحی: آماده‌سازی روحی و روانی نیز برای انجام زایمان طبیعی از اهمیت بالایی برخوردار است. این آماده سازی میتواند شامل تمرین روشهای آرامش بخش مانند مدیتیشن، تمرکز بر روی تفکر مثبت، و ارتباط با دوستان و مادران باردار دیگر با انرژی مثبت است.
- برنامه‌ریزی برای زمان زایمان: برنامه‌ریزی دقیق برای زمان زایمان، شامل انتخاب بیمارستان و حتی مسیر حرکت به بیمارستان در روز زایمان، آماده‌سازی کیف زایمان برای مادر و نوزاد و آگاه بودن همراه مادر در روز زایمان از اهمیت بالایی برخوردار است.
این مراحل آماده‌سازی به مادران اطمینان خاطر می‌دهند که برای تجربه زایمان طبیعی، جسم و ذهنشان آمادگی لازم را دارد. با انجام این مراحل، مادران میتوانند از تجربه زایمان طبیعی با آرامش و اطمینان بیشتری بداشته باشند و این فرآیند طبیعی را به طور مثبت و بسلامت تجربه کنند.
مراحل انقباضات زایمان
یکی از مراحل اصلی زایمان طبیعی، مراحل انقباضات رحم است. این مراحل به طور معمول در سه فاز تقسیم میشوند:
1. فاز انقباضات رحم مقدماتی (Early Labor): این فاز که به آن فاز نهفته زایمان هم گفته میشود، به عنوان علائم آغاز زایمان شناخته میشود. در این فاز، انقباضات رحم ضعیف تر و نامنظم هستند و فاصله‌های زمانی بین آنها بیشتر است. این انقباضات ممکن است با دردهای شکمی ملایم همراه باشند. در این مرحله، مادران معمولاً خانه می مانند و با حفظ آرامش خود زمان بندی دردهای خود توجه کرده و آنها را یادداشت میکنند.
در کلاسهای آنلاین بارداری مرکز مهر مادر در مورد ریز به ریز این موارد توضیح داده ایم.
2.فاز انقباضات رحم اصلی (Active Labor): در این فاز که فاز فعال برای زایمان گفته میشود، انقباضات رحم شدیدتر و منظم‌تر میشوند و فاصله‌های زمانی بین آنها کوتاه تر میشود. این انقباضات معمولاً با دردهای شدید تر شکمی همراه هستند و مادران ممکن است نیاز به مراجعه به بیمارستان داشته باشند. در این مرحله، برای کاهش دردها و افزایش آرامش مادران به تکنیکهای تنفسی و مدیریت درد که در کلاسهای بارداری آموزش دیده اند متوسل میشوند تا دردهای خود را کاهش دهند.
3.فاز انقباضات رحم پایانی (Transition): این فاز آخرین مرحله قبل از زایمان است و معمولاً به عنوان فاز انقباضات رحم انتقالی شناخته میشود. در این مرحله، انقباضات رحم به حداکثر شدت و قدرت می رسند و درد زایمان نیز به شدت بیشتری افزایش می‌یابد. این مرحله ممکن است برای مادران بسیار سخت و دشوار باشد، اما علامت آخری از نزدیکی به زایمان است.
مرحله زایمان طبیعی
پس از سپری شدن فاز نهفته و فاز فعال و با شدت یافتن انقباضات رحمی و افزایش دردها ممکن است نیاز داشته باشید و یا درخواست کنید از روشهای کاهش درد مثل بی حسی های موضعی کمک بگیرید اما اگر میخواهید کاملا فیزیولوژیک زایمان کنید باید این دردها را نیز تحمل کنید و از روشهایی همچون رایحه درمانی و ماساژ استفاده کنید. پس از سپری شدن سه فاز انقباصات لازم است روی تخت زایمان دراز بکشید و با بیشترین میزانی که میتوانید زور دهید. در این مرحله لازم است از تکنیکهای تنفسی که یاد گرفته اید استفاده کنید و با بیشترین توان خود زور بزنید تا نوزاد بتواند از کانال زایمان عبور کرده و ابتدا سر او و سپس بقیه بدن او از بدن مادر خارج شود و شما صدای گریه آشنا را بشنوید و او را در آغوش بگیرید.
پس از آن جفت از رحم جدا شده و از بدن خارج میشود و پزشک یا مامای خصوصی رحم را تخلیه میکند تا مواد اضافی از بدن مادر خارج شود.
پس از زایمان
پس از زایمان، مرحله‌ی پسا زایمان آغاز میشود که شامل مراقبت ویژه از مادر و نوزاد پس از زایمان است. این مرحله بسیار حیاتی است و نیاز به مراقبت و توجه ویژه دارد تا مادر و نوزاد به خوبی با شرایط جدید پیش روی خود روبرو شوند. در ادامه، به مواردی که در این مرحله باید توجه شود، اشاره میشود:
- مراقبت پزشکی:
پس از زایمان، مادر و نوزاد به صورت دوره ای توسط پزشکان و متخصصان مراقبت پزشکی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. این مراقبتها شامل بررسی سلامت فیزیکی و روانی مادر، بررسی وضعیت بخیه ها (در صورت بخیه خوردن در زایمان) و بررسی وضعیت سلامت نوزاد (شامل وزن، قد، وضعیت تنفسی و قلبی و…) میشود. - مراقبت پس از زایمان:
مادر باید تحت مراقبت‌های ویژه ای از جانب خانواده باشد تا به سرعت به بهبودی جسمی و روحی مناسب برسد و بتواند به خود و نوزاد خود رسیدگی کند. این مورد شامل استراحت کافی، تغذیه مناسب، مراقبت از عضلات کمر، لگن، زخمها و … میباشد. - مراقبت از نوزاد:
نوزاد نیز نیاز به مراقبت ویژه ای دارد تا سلامت و رشد مناسبی داشته باشد. این شامل مراقبت از نوزاد پس از زایمان، مثل تغذیه مناسب، مراقبت از ناف، پایش وضعیت سلامت نوزاد (شامل دمای بدن، نوار قلب، تنفس و…) میباشد و موجب ارتباط نزدیکتر و برقراری رابطه مادر و نوزادی میشود. - حمایت روانی:
پس از زایمان، مادر نیاز به حمایت روانی و انگیزش دارد. این شامل ایجاد یک محیط حمایت کننده در خانه و اطرافیان، ارائه اطلاعات کافی در مورد مراقبت از نوزاد و مراقبت از خود، و ارتباط با مامای همراه و یا مادران دیگر در گروهها و شبکه های اجتماعی است که میتواند کمک کننده باشد.
با انجام این مراقبتها و توجه‌های لازم در مرحله پسا زایمان، مادر و نوزاد میتوانند به سرعت بهبود پیدا کنند و خود را با شرایط جدید خود تطبیق دهند. این مراقبتها نه تنها به سلامتی فیزیکی، بلکه به سلامت روانی و احساسات مادر و نوزاد نیز کمک میکنند.
اگر میخواهید خیلی دقیق و مو به مو در مورد زایمان طبیعی بدانید و آگاهی کامل در این مورد داشته باشید میتوانید از طریق لینک زیر در کلاسهای بارداری مرکز مهر مادر شرکت کنید: پکیج طلایی بارداری و زایمان آسان