سوزش معده در بارداری

سوزش معده در دوران بارداری معمولا به علت تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی که در دوران بارداری در بدن اتفاق می‌افتد، ایجاد میشوند. یکی از علت های مهم سوزش معده در بارداری این است که در این دوره، ماهیچه‌ های معده به آرامی به معده فشار می‌ آورند و زمان بیشتری طول میکشد تا معده خالی شود. این یک موضوع کاملا طبیعی است و به اراده خداوند در بدن مادر اتفاق می افتد تا بدن بیشتری زمان برای جذب مواد مغذی و انتقال آن برای جنین اختصاص دهد. اما متاسفانه این مورد میتواند باعث سوزش معده و ناراحتی مادر شود که بیشتر در ماههای اولیه شایع است.

سوزش معده در بارداری ممکن است به صورت سوزش سر دل، احساس جوشیدن معده، احساس حالت تهوع، احساس بالا آمدن کمی از اسید معده در دهان، سوزش دهان، سوزش مری، سوزش پشت گلو، بوی بد دهان و … نمود پیدا کند که معمولا با خوابیدن بدتر هم میشود و کیفیت خواب مادر را کاهش میدهد. در ادامه به راهکارهای خانگی و تغذیه ای برای پیشگیری و درمان سوزش و بالا آمدن اسید معده در دوران بارداری میپردازیم.

راههای درمان خانگی سوزش معده در بارداری

راه‌ هایی وجود دارد که با عمل به آن میتوانید تا حد زیادی به کاهش سوزش معده خود در دوران بارداری کمک کنید. شما در کلاس تغذیه بارداری و کلاس بارداری مرکز مهر مادر با این راهها بیشتر آشنا میشوید. اما در زیر به چند راه درمان خانگی سوزش معده در دوران بارداری و کاهش آن اشاره میکنیم که مهم ترین آن تغییر در رژیم غذایی میباشد که باید به مواد غذایی که میخورید توجه کافی داشته باشید:

1. کنار غذا مخلّفات نخورید

ما ایرانیها عادت داریم کنار غذایمان از ماست، ترشی، دوغ و … استفاده کنیم. باید توجه داشته باشید یکی از راههای درمان خانگی سوزش معده در بارداری این است که این مخلفات را کاهش داده و یا حذف کنید تا دچار سوزش معده نشوید. توجه داشته باشید حتی مایعاتی مانند دوغ یا آب هم ممکن است موقع غذا خوردن در بارداری مشکل آفرین باشد. بنابراین میتوانید این مخلفات را قبل یا بعد غذا و حداقل با یک ساعت فاصله مصرف کنید.

2. حذف غذاهای چرب

از آنجا که غذاهای چرب معمولاً نیاز به زمان بیشتری برای هضم دارند.  مصرف غذاهای چرب در بارداری می‌تواند باعث شود که معده برای مدت طولانی‌ تری پر بماند، اسید بیشتری تولید کرده و باعث فشار به معده، رفلاکس و سوزش معده شود. حذف و کاهش غذاهای چرب میتواند به کاهش سوزش معده کمک کند.

۳. ادویه نخورید

ادویه ها میتوانند باعث تحریک دیواره معده و افزایش اسید معده شوند. به ویژه ادویه های تند میتوانند باعث افزایش زیاد اسید معده، التهاب و سوزش معده شوند. همچنین میتوانند فرایند هضم را مختل کرده و باعث سنگینی و ناراحتی در ناحیه معده شوند. بنابراین بهتر است در دوران بارداری مصرف ادویه به ویژه ادویه های تند را محدود کنید.

 ۴. کافئین نخورید

کافئین می‌تواند تولید اسید معده را افزایش دهد. این افزایش اسید می‌تواند منجر به سوزش معده و احساس ناراحتی شما در بارداری شود. همچنین مصرف مواد حاوی کافئین زیاد مثل قهوه، چای، کاکائو و … میتواند باعث شل شدن اسفنکتر تحتانی مری شده و باعث بازگشت اسید معده به مری و احساس سوزش شدید در ناحیه مری و قفسه سینه شود.

۵. مواد اسیدی نخورید

مصرف موادی که حاوی میزان بالای اسید هستند مثل پرتقال، آبلیمو، ترشی، گوجه فرنگی و … میتواند باعث افزایش اسید معده شود، دیواره های معده را به شدت تحریک کرده و باعث التهاب معده و سوزش معده در بارداری شود. یکی از درمان های خانگی سوزش معده در بارداری عدم مصرف مواد اسیدی است که ممکن است برای خیلی از مادران باردار جذاب هم باشد.

۶. سیگار و الکل مصرف نکنید

سیگار و الکل از ممنوعات دوران بارداری هستند که میتوانند برای رشد و نمو جنین بسیار مضر باشند. علاوه بر آن برای سوزش معده مادر نیز توصیه میشود که در این دوران مصرف نشود. چرا که میتوانند باعث افزایش تولید اسید معده، تحریک دیواره معده، اختلال در عملکرد اسفنکتر تحتانی مری شده و در هضم مواد غذایی مصرفی اختلال ایجاد کرده و به طور کلی باعث ایجاد چالش و اختلال در گوارش شده و باعث سوزش معده بارداری شود.

۷. افزایش تعداد وعده ها

برای جلوگیری از سوزش معده در دوران بارداری که یکی از مشکلات ناراحت کننده در بارداری است، میتوانید میزان غذای مصرفی را کاهش داده و به جای آن تعداد وعده های غذایی را افزایش دهید. میان وعده ها میتوانند باعث سیری و کاهش میزان ولع برای خوردن وعده های اصلی شده و میتوانید میزان غذای مصرفی در وعده های اصلی را کاهش دهید تا دچار سوزش سر دل نشوید.

۸. با شکم پر نخوابید

یکی از علت هایی که میتواند باعث تشدید سوزش معده در بارداری این است که مادران بلافاصله پس از تناول غذا دراز میکشند یا میخوابند که این امر موجب میشود که اسید معده ای که افزایش یافته به مری آنها وارد شود و باعث سوزش سر دل و مری شود و احساس ناراحتی زیادی در مادر شود. بنابر این توصیه میشود بین زمان مصرف وعده غذایی تا خوابیدن را حداقل به ۳ یا ۴ ساعت افزایش دهید.

۹. ماست پروبیوتیک بخورید

ماست پروبیوتیک حاوی باکتری های مفیدی است که میتوانند برای گوارش شما در بارداری بسیار مفید باشد. این باکتری ها میتوانند به بهبود هضم و کاهش مشکلات گوارشی کمک کرده، اسید معده را کاهش دهند، با داشتن خواص ضد التهابی به کاهش التهابات در معده و روده کمک کرده و باعث کاهش سوزش معده و نفخ در بارداری شود. همچنین ماست پروبیوتیک با تقویت سیستم ایمنی بدن میتواند یک ماده مفید در بارداری باشد.

۱۰. مصرف زنجبیل

زنجبیل دارای خواص ضد التهابی است که به کاهش التهابات معده و روده کمک میکند. یک درمان طبیعی و خانگی برای کاهش تهوع، استفراغ و سوزش معده ناشی از آن در بارداری است. به بهبود هضم غذا کمک کرده و  باعث کاهش تولید گاز در روده شده و مانع از نفخ و سوزش میشود. همچنین میتواند با تنظیم حرکات روده به بهبود گوارش کمک کرده و یبوست بارداری را نیز کاهش دهد. بنا براین زنجبیل یک ماده عالی برای گوارش در بارداری است و میتوانید از آن به صورت دم کرده، پودر شده ، خام و … استفاده کنید.

۱۱. موز

موز یک میوه با خواص عالی در بارداری است. داشتن پتاسیم میتواند به تعادل مایعات در بدن کمک کرده و از مشکلات گوارشی جلوگیری کند. التهابات بدن و معده را کاهش داده، اسید معده را کاهش دهد و منبع مناسبی برای فیبر است و از مشکلات گوازشی جلوگیری میکند. مصرف موز میتواند علاوه بر درمان خانگی سوزش معده در بارداری به رشد و وزن گیری جنین نیز کمک کند.

۱۲. مصرف غذاهای ملایم

مصرف غذاهای ملایمی همچون سوپ ساده، نان کامل و نوشیدنی های ساده بدون کافئین میتواند به کاهش اسید معده و در نتیحه کاهش سوزش معده کمک کند.

۱۳. مصرف فیبر

استفاده از سبزیجاتی مانند لوبیا سبز، هویج، کلم بروکلی در وعده های اصلی و میان وعده ها به دلیل داشتن فیبر بالا، آنتی اکسیدان ها و ویتامین های لازم میتواند باعث کاهش التهاب معده، افزایش حس سیری و جلوگیری از زیاده روی در خوردن غذا شده و باعث کاهش سوزش معده شود.

۱۴. مصرف میوه ها

مصرف میوه هایی همچون گیلاس، توت‌ها، سیب و گلابی  به دلیل داشتن منابع غنی ویتامین ها ، انتی اکسیدان ها و فیبر بالا در میان وعده ها میتوانند به بهبود هضم و جلوگیری از یبوست و سوزش معده کمک کند.

15. مصرف ریحان

ریحان یک سبزی عالی حاوی انواع ویتامین های لازم در بارداری است، خواص ضد التهابی و آرامش بخش برای معده دارد و برای معده بسیار مفید است. میتواند به بهبود هضم و کاهش نفخ و سوزش معده کمک شایانی کند و مصرف متعادل آن در دوران بارداری توصیه میشود.

۱۶. آب ولرم با لیمو ترش

برخی بر این باورند که مصرف آب ولرم با لیموترش میتواند به هضم غذا و کاهش سوزش معده کمک کند. توجه داشته باشید همانطور که گفتیم عموما مصرف مواد غذایی با اسید بالا میتواند باعث افزایش اسید معده شود. این مورد ممکن است در افرادی باعث کاهش سوزش معده شود اما در برخی دیگر سوزش معده را افزایش دهد. بنابراین با احتیاط مصرف کنید.

تمامی این موارد گفته شده، نکاتی برای درمان خانگی سوزش معده در بارداری بود که به صورت طبیعی هستند. رعایت این نکات میتواند باعث کاهش سوزش معده شود. اما در صورتی که رعایت این نکات کمکی به سوزش معده بارداری شما نکرد، به پزشک یا مامای متخصص خود مراجعه کرده و در این باره از او راهنمایی بخواهید. شاید لازم است برای شما دارو تجویز شود.

اگر میخواهید هر آنچه آگاهی برای بارداری اعم از تغذیه بارداری، ورزش بارداری و … لازم دارید کسب کنید با شرکت در کلاس بارداری و آمادگی زایمان مرکز مامایی مهر مادر توسط مدرس تایید شده وزارت بهداشت، یک بارداری آگاهانه و یک زایمان آگاهانه و شیرین داشته باشید.

راههای درمان سریع سوزش معده و کاهش اسید معده در بارداری

در بالا راهکارهایی به شما معرفی کردیم که با انجام آنها و تغییر در سبک زندگی خود بتوانید در بلند مدت باعث کاهش سوزش و جوشیدن سر معده خود در بارداری شوید. انجام این راهکارها موجب میشود که در دوران بارداری که اسید معده شما کمتر شود و احساس سوزش سر دل نداشته باشید.

در صورتی که با این مشکل مواجه شدید و احساس ناراحتی میکنید چند روش ساده و خانگی برای کاهش و درمان سریع و فوری سوزش معده در بارداری و کاهش اسید معده به شما معرفی میکنیم که با انجام آن میزان ناراحتی شما بدون مصرف دارو کاهش یابد. چرا که بسیاری از مادران باردار ترجیح میدهند از داروهای خوراکی در دوران بارداری کمتر استفاده کنند و تا حد ممکن راهکارهای خانگی و بدون دارو را ترجیح میدهند.

1. شیر یا ماست کم چرب

مصرف یک لیوان کوچک شیر یا ماست کم چرب یکی از راهکارهای خانگی سریع برای کاهش سوزش معده است. چرا که لبنیاتی همچون شیر یا ماست کم چرب میتواند باعث خنثی سازی اسید معده و کاهش سوزش معده شود و با ایجاد لایه ای بین معده و اسید معده به کاهش احساس سوزش سر دل در دوران حاملگی کم کند.

۲. جویدن آدامس بدون قند

جویدن آدامس بدون قند میتواند باعث تحریک ترشح بزاق دهان شود و سوزش سر دل را کاهش دهد. همانطور که میدانید افزایش تولید بزاق دهان میتواند به کاهش و خنثی سازی اسید معده کمک کند.

۳. بالا آوردن سر هنگام خوابیدن

مادران باردار زمانی که دراز میکشند و یا قصد خوابیدن دارند احساس سوزش سر دل میکنند. این به دلیل شکل افقی بدن و بازگشت راحت اسید معده در مری است. بنابر این هنگام خوابیدن بهتر است از بالش های بزرگ تر استفاده کنید و یا از بالش های مخصوص رفلاکس. در این حالت به دلیل زاویه مناسب بدن، باعث کاهش بازگشت اسید معده به مری و کاهش سوزش سر دل میشود.

۴. خوابیدن به چپ در بارداری

با خوابیدن به پهلوی چپ، ساختار معده و مری به نحوی قرار می‌گیرد که اسید معده راحت‌تر در پایین معده باقی بماند و احتمال بازگشت اسید به مری کاهش می‌یابد. این وضعیت به دلیل تأثیر جاذبه و کمک به بسته ماندن اسفنکتر مری، بازگشت اسید را دشوارتر کرده و بنابراین باعث درمان سوزش معده میشود.

۵. عسل و آب ولرم

مصرف یک قاشق چای‌ خوری عسل در آب گرم میتواند به تسکین سریع سوزش معده کمک کند. عسل خواص آرامش‌ بخش و خنثی‌ کننده اسید دارد که می‌تواند معده را آرام کند. توجه داشته باشید در صورتی که مبتلا به دیابت بارداری هستید بهتر است برای مصرف عسل با پزشک خود مشورت کنید.

علائم سوزش معده در بارداری

توجه داشته باشید همانطور که گفتیم شما به عنوان خانم باردار لازم است توجه کافی روی وعده های غذایی و مواد غذایی که در طول روز مصرف میکنید داشته باشید و ببینید با مصرف چه مواد غذایی سوزش سر معده شما افزایش پیدا میکند تا بتوانید با محدود کردن مصرف آن ماده غذایی سوزش معده در بارداری خود را درمان کنید.

همچنین، به عنوان یک مادر باردار، شناخت علائم سوزش معده می‌تواند به شما کمک کند تا با این اختلال مبارزه کنید.

مهم‌ترین علائم سوزش معده در دوران بارداری عبارتند از:

• سوزش یا درد در ناحیه قفسه سینه
• طعم تلخ یا بد مزه شدن دهان ناشی از برگشت اسید معده
• مشکل و درد در هنگام بلع به دلیل التهاب مری
• نفخ و احساس پر بودن معده
• احساس تهوع و عدم راحتی در معده
• خواب آلودگی ناشی از بیداری به دلیل سوزش معده
• احساس گلو درد یا سوزش در گلو به دلیل برگشت اسید معده

در صورتی که سوزش معده شما با روش های خانگی تسکین پیدا نکرد بهتر است به پزشک یا مامای همراه خود مراجعه کنید تا برای شما داروی متناسب با وضعیت گوارشی خود دریافت کنید. بهتر است از مصرف خودسرانه داروها در بارداری خودداری کنید ممکن است باعث عوارض جدی برای فرزندتان باشد. حتی برخی از داروهایی که توسط پزشک یا ماما نیز به شما تجویز میشود ممکن است برای برخی افراد دارای عوارضی همچون یبوست بارداری شود. پس بهتر است حتما با مراجعه به متخصص بارداری و زنان داروی مناسب با دوز مناسب را دریافت کنید.

سوالات متداول:

۱. سوزش معده در بارداری خطرناک است؟

سوزش معده در دوران بارداری معمولاً خطرناک نیست، اما می‌تواند باعث ناراحتی شود. در اغلب موارد، این مشکل به دلیل تغییرات هورمونی و فشاری که رحم بر معده وارد میکند، ایجاد میشود. در صورت شدید بودن یا همراه با علائم دیگری مانند درد شدید یا خونریزی، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا از وجود مشکلات دیگر اطمینان حاصل شود.

۲. سوزش معده بارداری تا چه زمانی ادامه دارد؟

سوزش معده در بارداری معمولاً از سه ماهه دوم شروع شده و در سه ماهه سوم شدت بیشتری میابد. این مشکل ممکن است تا پایان بارداری به دلیل فشار زیاد به شکم بر اثر بزرگ شدن جنین ادامه داشته باشد، اما بعد از زایمان معمولاً کاهش پیدا میکند. در برخی از زنان ممکن است این مشکل پس از زایمان نیز برای مدت کوتاهی باقی بماند.

۳. آیا ارتباطی بین سوزش معده در بارداری و جنسیت جنین وجود دارد؟

هیچ ارتباط علمی ثابت‌شده‌ای بین سوزش معده در بارداری و جنسیت جنین وجود ندارد. با اینکه برخی از باورهای عمومی اشاره به این دارند که سوزش معده ممکن است نشان‌ دهنده بارداری با جنین دختر باشد، این فقط یک تصادف است و به طور علمی تأیید نشده است. سوزش معده بیشتر به تغییرات هورمونی و فیزیکی بدن مادر مرتبط است تا جنسیت جنین.

4. آیا مصرف دارو برای درمان سوزش معده در بارداری خطرناک است؟

مصرف دارو برای درمان سوزش معده در بارداری باید با احتیاط انجام شود. برخی از داروها میتوانند برای مادر و جنین خطرناک باشند. قبل از مصرف هر دارویی، بهتر است با پزشک یا مامای همراه خود مشورت کنید تا داروهای ایمن و مناسب و با دوز مناسب برای درمان سوزش معده انتخاب شوند. معمولاً درمانهای خانگی مانند تغییرات غذایی و موقعیت خواب میتوانند تا حد زیادی کمک‌ کننده باشند. برخی از داروهای درمان این مشکل ممکن است باعث یبوست های شدید شود.

برای شرکت در کلاسهای بارداری و آمادگی زایمان مرکز مهر مادر میتوانید از طریق لینکهای زیر اقدام نمایید:

پکیج طلایی بارداری و زایمان آسان

اقدام به بارداریِ موفق

پکیج ورزشهای بعد از زایمان

پدرانِ آگاه

مراقبت از نوزاد